Μητροπολιτικός Ναός Αγίου Αθανασίου Ιωαννίνων Print
- Τύπος ψηφιακού υλικού: Εικόνα
- Χώρα: Ελλάδα
- Περιοχή: Ιωάννινα
- Σημείο ενδιαφέροντος: Μητροπολιτικός Ιερός Ναός Αγίου Αθανασίου [Ιωάννινα EL]
- Πηγή: Ιερά Μητρόπολη Ιωαννίνων http://www.imioanninon.gr
- Δικαιώματα Χρήσης: ΟΧΙ
- Περιγραφή:
Μητροπολιτικός Ναός Αγίου Αθανασίου Ιωαννίνων
- Γεωγραφικές συντεταγμένες: lat: 39.667236 lng: 20.856679
- URL από ιστότοπο: http://www.imioanninon.gr/main/?page_id=186
- Κείμενο:
Στο σημείο, όπου βρίσκεται σήμερα ο Μητροπολιτικός ναός των Ιωαννίνων, προϋπήρχε ιερά Μονή αφιερωμένη στον Άγιο Αθανάσιο. Μετά το αποτυχημένο κίνημα του Διονυσίου του Φιλοσόφου, το 1611, και την εκδίωξη των χριστιανών από το κάστρο, ο ναός του Αγίου Αθανασίου αντικατέστησε τον εντός του κάστρου καθεδρικό του Παντοκράτορος και έγινε ο τρίτος (πρώτος ήταν ο ναός των Ταξιαρχών) κατά σειρά μητροπολιτικός ναός. Όμως, τον Αύγουστο του 1820 ο ναός καταστράφηκε από μεγάλη πυρκαγιά στη διάρκεια της πολιορκίας του Αλή Πασά.
Επί αρχιερατείας του Μητροπολίτου Ιωαννίνων Ιωακείμ, το 1832, και με δαπάνη των αδελφών Ζωσιμάδων και άλλων ευεργετών, ο ναός ξαναχτίστηκε εκ θεμελίων και σε μεγαλύτερο μέγεθος, καθώς επεκτάθηκε προς τα δυτικά. Αποτελεί έργο τριών λαϊκών τεχνιτών από τη Βούρμπιανη, του Νικολάου Λιόλη-Πανταζή και των αδελφών Δημητρίου και Γεωργίου Γιόση. Ανήκει στον τύπο της τρίκλιτης βασιλικής με διπλά υπερώα (γυναικωνίτες), κεντρικό τυφλό θόλο και χαμηλούς τυφλούς τρούλους (φουρνικά) ενώ το δάπεδό του βρίσκεται χαμηλότερα από το έδαφος. Το νότιο κλίτος είναι αφιερωμένο στον Άγιο Ιωάννη το Θεολόγο και το βόρειο στους Παμμεγίστους Ταξιάρχες, εις μνήμην των κατεδαφισθέντων ναών στον τόπο των οποίων χτίστηκαν τα δύο τζαμιά του κάστρου. Στη βόρεια πλευρά του προσκολλήθηκε αργότερα παρεκκλήσιο, για να στεγάσει τον τάφο του νεομάρτυρος Αγίου Γεωργίου του εν Ιωαννίνοις αθλήσαντος, το οποίο είναι αφιερωμένο στον Άγιο νεομάρτυρα Ιωάννη τον εξ Ιωαννίνων.
Εξωτερικά διαθέτει περίβολο με τέσσερις εισόδους, η τελευταία εκ των οποίων ανεγέρθη το 1850 επί μητροπολίτου Ιωαννίκιου, καθώς επίσης και καμπαναριό, χτισμένο στη δυτική πλευρά, έργο του αρχιτέκτονα Μελίρρυτου, που κατασκευάστηκε στα 1909. Στην κύρια βόρεια είσοδο του ναού έχει κτιστεί το 1846 επιβλητικό προστώο. Από την κύρια και την νότια είσοδο δύο ημικυκλικές κλίμακες καθόδου οδηγούν στο εσωτερικό του ναού. Είναι κατασκευασμένος από ντόπια λευκή πελεκητή πέτρα που δένεται με σειρές μαύρης, επίσης πελεκητής πέτρας και ακουμπά στα δυτικά σε υπερμεγέθη βράχο.
Στο εσωτερικό δύο σειρές κιόνων χωρίζουν το ναό σε τρία κλίτη, με στενότερα τα δύο πλευρικά, αλλά με ίδιο μάκρος με το κεντρικό. Το Άγιο Βήμα του ναού είναι πολύκογχο, με δύο κόγχες συμμετρικά διατεταγμένες, αριστερά και δεξιά της κεντρικής. Στην εσωτερική ημικυκλική κεντρική κόγχη υπάρχει το «σύνθρονο» με υπερυψωμένο στο κέντρο τον δεσποτικό θρόνο. Στα δυτικά διαθέτει διπλό γυναικωνίτη.
Ολόκληρος ο ναός καλύπτεται από τυφλούς θόλους, διατεταγμένους σε αντιστοιχία προς τα τρία κλίτη. Ο κεντρικός θόλος είναι ο μεγαλύτερος και υψώνεται περίπου στο μέσον του ναού. Ο ναός φωτίζεται από παράθυρα που υπάρχουν στο τύμπανο του τρούλου, στις πλάγιες πλευρές του ναού, στις κόγχες και ένα στρογγυλό στη νότια πλευρά. Η στέγη καλύπτεται με μαύρες σχιστόπλακες. Τα παράθυρα, η τοιχοδομία και η κάλυψη της στέγης προδίδουν την επίδραση της τοπικής κοσμικής αρχιτεκτονικής.
Οι τοιχογραφίες είναι έργο των Ιωαννιτών αγιογράφων Θεοδοσίου και του υιού του Κωνσταντίνου και χρονολογούνται σύμφωνα με επιγραφή, στα 1835, ενώ όσες βρίσκονται δυτικότερα των θυρών από τον επίσης Ιωαννίτη Πέτρο Γεωργιάδη και χρονολογούνται σύμφωνα με επιγραφή, στα 1843Α. Ακολούθησαν άλλες δύο δυτικότροπες επιζωγραφίσεις, το 1901 και το 1947, οι οποίες έχουν αφαιρεθεί τα τελευταία χρόνια.
Το περίτεχνο ξυλόγλυπτο εικονοστάσι (τέμπλο) είναι στυλ "μπαρόκ", από καρυδιά, και αποτελεί έργο τεσσάρων ξυλογλυπτών από το Γοργοπόταμο Κονίτσης, του Αναστασίου Σκαλιστή και των γιων του Κωνσταντίνου, Γιάννη και Δημητρίου, οι οποίοι φιλοτέχνησαν και το Δεσποτικό θρόνο. Ο άμβωνας είναι έργο τεχνιτών από το Μέτσοβο. Οι Δεσποτικές εικόνες του τέμπλου είναι ρωσικής τέχνης και προέλευσης. Απέναντι από το Δεσποτικό θρόνο βρίσκεται το προσκυνητάρι του παλαιού πολιούχου της πόλεως Αρχαγγέλου Μιχαήλ.
Ο μεγάλος κεντρικός πολυέλαιος, καθώς και άλλοι τέσσερις μικρότεροι, ρωσικής τέχνης, προσφορά των αδελφών Ζωσιμάδων, κατασκευάστηκαν στη Μόσχα, όπως και τα δυο μανουάλια (τρικέρια) της Ωραίας Πύλης που είναι προσφορά του Γ. Χατζηκώστα (1833). Επίσης, ρωσικής τέχνης είναι και ένα ορειχάλκινο σκεύος, μεγάλου μεγέθους, το οποίο χρησιμοποιείται για τον Αγιασμό των Θεοφανείων. Τέλος, σε προθήκη φυλάσσεται παλαιός χρυσοκέντητος Επιτάφιος.
- Εικόνα:
- Εικόνα υψηλής ευκρίνειας: http://www.imioanninon.gr/main/wp-content/uploads/2015/05/St_Athanasios_cathedral1.jpg
- Παρατηρήσεις:
Ιερά Μητρόπολη Ιωαννίνων http://www.imioanninon.gr/main/?page_id=186