Ιερά Μονή Αγίου Νικολάου των Φιλανθρωπηνών Ιωαννίνων Print
- Τύπος ψηφιακού υλικού: Εικόνα
- Χώρα: Ελλάδα
- Περιοχή: Νήσος Ιωαννίνων
- Σημείο ενδιαφέροντος: Ιερά Μονή Φιλανθρωπηνών (Νησί Ιωαννίνων) [EL]
- Πηγή: ΕΡΤ https://press.ert.gr
- Δικαιώματα Χρήσης: ΟΧΙ
- Περιγραφή:
Συνολική άποψη της Ιεράς Μονής Αγίου Νικολάου των Φιλανθρωπηνών Ιωαννίνων
- Γεωγραφικές συντεταγμένες: lat: 39.679796 lng: 20.872786
- URL από ιστότοπο:
- Κείμενο:
Η Μονή του Αγίου Νικολάου των Φιλανθρωπηνών ή του Σπανού, στο νησί των Ιωαννίνων, συνδέεται με τη Βυζαντινή Κωνσταντινοπολίτικη αρχοντική οικογένεια των Φιλανθρωπινών που εγκαταστάθηκε στα Ιωάννινα μετά το έτος 1204. Το καθολικό της Μονής αρχικά χτίστηκε στα τέλη του 13ου αι. και συγκεκριμένα πριν από το 1291-92, οπότε χρονολογείται και η πρώτη ανακαίνισή του από το Μιχαήλ Φιλανθρωπηνό. Η ζωή της Μονής συνεχίστηκε με την ηγουμενία σχεδόν πάντοτε μελών της οικογένειας των Φιλανθρωπηνών, μέχρι τον 16ο αι. οπότε μαρτυρείται μεγάλη ανακαίνιση του καθολικού, κατά τα έτη 1531-32. Άλλες εργασίες βεβαιώνονται στο καθολικό το έτος 1542, από τον Ιωάσαφ Φιλανθρωπηνό, οπότε ολοκληρώνεται και η εικονογράφησή του. Ο ίδιος ολοκληρώνει το κτίσμα το 1560 με την προσθήκη του δυτικού εξωνάρθηκα και τους νάρθηκες στη νότια και βόρεια πλευρά. Το 1892 η Μονή πίπτει σε αφάνεια και προσαρτήθηκε στην παρακείμενη Μονή της Ελεούσας. Το καθολικό της Μονής αποτελείται από τον κυρίως ναό, τον νάρθηκα, τον εξωνάρθηκα και τους πλευρικούς νάρθηκες, που προσδίδουν στο κτίσμα εξωτερικά τη μορφή τρίκλιτης βασιλικής με υπερυψωμένο το κεντρικό κλίτος.
Οι ενδιαφέρουσες τοιχογραφίες του καθολικού ολοκληρώθηκαν σε τρεις φάσεις. Η πρώτη, αγνώστου ζωγράφου, περιορίζεται στον κυρίως ναό και το ιερό ως τη γέννηση της καμάρας. Οι τοιχογραφίες αυτές εικονίζουν ολόσωμους αγίους και σκηνές από το Θεομητορικό και Χριστολογικό κύκλο. Η δεύτερη φάση, του έτους 1542, πιθανόν του ζωγράφου Φράγκου Κατελάνου, καλύπτει την καμάρα του κυρίως ναού, και τον νάρθηκα. Εικονίζονται ο Χριστός Παντοκράτορας, ολόσωμοι Άγιοι, σκηνές μαρτυρίων Αγίων, η Βάπτιση, ο Ακάθιστος Ύμνος, σκηνές του βίου του Αγίου Νικολάου και οι Φιλανθρωπηνοί στην κόγχη της βόρειας πλευράς. Η τρίτη φάση, του 1560, περιορίζεται στον εξωνάρθηκα και στους δυο νάρθηκες της βόρειας και νότιας πλευράς. Είναι έργο των ζωγράφων Γεωργίου και Φράγκου Κονταρή. Εικονίζουν βίους Αγίων, παραβολές από την Παλαιά και Καινή διαθήκη, μαρτυρία Αγίων, σκηνές της Δευτέρας Παρουσίας και επτά Έλληνες σοφούς της αρχαιότητας. Γενικά το εικονογραφικό πρόγραμμα όλων των φάσεων περιλαμβάνει 170 μορφές Αγίων και 350 παραστάσεις όλων των προαναφερθέντων θεμάτων.
Η Μονή στη σημερινή μορφή της περιλαμβάνει ευρύ περίβολο με ερειπωμένα παλαιοτέρα συγκροτήματα και συγκρότημα κελιών στη νότια πλευρά, όπου και το επιμελημένο διαβατικό της Μονής. Εκτός ελαχίστων περιπτώσεων τα κτίσματα αυτά χρονολογούνται κατά τον 18ο-19ο αι.
- Εικόνα:
- Εικόνα υψηλής ευκρίνειας: https://press.ert.gr/wp-content/uploads/2019/01/MONH_FILATHROPHNWN_01-1.jpg
- Παρατηρήσεις:
Α. Καραμπερίδη, «Ιωάννινα – Νησί. Η μονή του Αγίου Νικολάου των Φιλανθρωπηνών», Τα Βυζαντινά Μνημεία της Ηπείρου, Ιωάννινα 2012, σσ. 157 – 164.